Gezinsperspectief op financiële geletterdheid
Onderzoek en praktische handreiking voor het versterken van financiële geletterdheid binnen gezinnen
Op deze pagina presenteren wij de resultaten van het onderzoek "Een gezinsperspectief op financiële geletterdheid" (2025), uitgevoerd door Aisa Amagir, PhD (Hogeschool van Amsterdam) en Manouk van den Brink (ITTA). Dit onderzoek richt zich op de vraag hoe ouders met beperkte basisvaardigheden (zowel NT1 als NT2) effectief kunnen worden ondersteund bij het versterken van de financiële geletterdheid van hun kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar.
Het primaire doel was het ontwikkelen van ontwerpprincipes voor interventies die een stimulerend en educatief financieel thuismilieu bevorderen. De resultaten van dit onderzoek zijn beschikbaar in de vorm van een onderzoeksrapport en een praktische handreiking die is ontwikkeld voor (uitvoerend) professionals in het werkveld van basisvaardigheden voor volwassenen of aan financiële interventies voor volwassenen of kinderen.
Ontwerpprincipes voor financiële interventies
De ontwerpprincipes die in het onderzoek zijn ontwikkeld, zijn gericht op zowel het versterken van de basisvaardigheden van ouders als op de inhoudelijke invulling van interventies. Thema's die aan bod komen zijn:
- Het belang van aandacht voor basisvaardigheden (taal, gecijferdheid en digitale vaardigheden) in het domein van omgaan met geld.
- De ontwikkeling van communicatievaardigheden van ouders om met hun kinderen over geld te praten.
- Vormkenmerken en organisatorische aspecten van effectieve interventies.
- De competenties en kenmerken van professionals die met deze doelgroep werken.
- De selectie van relevante onderwerpen die aansluiten bij de leefwereld van ouders en hun kinderen.
- Het stimuleren van financiële socialisatie binnen het gezin door voorbeeldgedrag, concrete uitleg en ervaringsgericht leren.
- Het bevorderen van een open dialoog tussen ouders en kinderen over geld.
- De rol van overtuigingen en houding ten opzichte van geld binnen verschillende culturen en families.
De resultaten van dit onderzoek en de praktische handreiking bieden waardevolle inzichten en handvatten voor iedereen die betrokken is bij het versterken van basisvaardigheden en financiële geletterdheid binnen gezinnen.
Kennisproducten
Op deze pagina vind je twee kennisproducten die voortkomen uit het onderzoek:
- Het volledige onderzoeksrapport: Dit rapport biedt een literatuuronderzoek naar de relatie tussen de thuissituatie, financiële geletterdheid en basisvaardigheden. Het belicht de werkzame elementen die bijdragen aan het bevorderen van financiële geletterdheid binnen gezinnen. Daarnaast worden de specifieke behoeften van zowel ouders met beperkte basisvaardigheden als de professionals die hen ondersteunen in beschreven. Dit rapport is relevant voor onderzoekers, beleidsmakers en professionals die een breder inzicht willen in de complexiteit van financiële geletterdheid binnen gezinnen.
- De "Handreiking voor begeleiders van financiële interventies met een gezinsperspectief": Deze praktische gids is ontwikkeld voor professionals die werkzaam zijn in financiële interventies voor volwassenen of voor kinderen en die ouders met beperkte basisvaardigheden en/of Nederlandse taalvaardigheid willen versterken in het financiële opvoeding. Het is bedoeld als inspiratiebron om bestaande programma's te verrijken en de aanpak te optimaliseren. Deze handreiking is een direct toepasbare tool voor begeleiders, maatschappelijk werkers en andere professionals die de financiële geletterdheid binnen gezinnen willen versterken.
De handreiking biedt:
- Ontwerpprincipes voor het opzetten en uitvoeren van duurzame interventies die zijn afgestemd op de behoeften van deze specifieke doelgroep.
- De werkvorm "Geldpraat": een spel (bestaande uit gesprekskaarten en geldchallenges) dat ouders thuis kunnen inzetten bij het initiëren van open en leerzame gesprekken thuis over geld met hun kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar.
Het onderzoek is tot stand gekomen door een waardevolle samenwerking met het Nibud en ervaringsdeskundige onderzoekers van Meetellen Amsterdam.
Het onderzoek is mogelijk gemaakt door de steun van het Expertisepunt Basisvaardigheden.
Heb je vragen over dit onderzoek? Neem dan contact op met Manouk van den Brink.